Οδύσσεια : ΕΝΟΤΗΤΑ 3 (α 109-173)

 3η ΕΝΟΤΗΤΑ α 109-173

ΕΝΟΤΗΤΕΣ

1. "Η Αθηνά από τον Όλυμπο στα ανάκτορα της Ιθάκης" (109-135)

2. "Υποδοχή και φιλοξενία της Αθηνάς" (136-161)

3. "Είσοδος και των μνηστήρων στο μέγαρο" (162-173) 

ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΕΠΟΧΗΣ

α) παλάτι (εξώθυρα που οδηγούσε σε ανοιχτή αυλή, οι πύλες, το μεγάλο δώμα)

β) πολυτελή έπιπλα και σκεύη (κονταροθήκη, θρόνοι, σκαμνιά, καθίσματα, χρυσά κανάτια, ασημένιες λεκάνες, κρατήρες)

γ) πολλοί υπηρέτες ( κελάρισσα, κήρυκας, τραπεζάρχης, παρακόρες)

δ) φιλοξενία

ε) διασκέδαση (παιχνίδι, φαγητό, ποτό, μουσική, τραγούδι)

ΤΟ ΤΥΠΙΚΟ ΤΗΣ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ

α) υποδοχή

β) τακτοποίηση οπλισμού και αλόγων

γ) παραχώρηση τιμητικής θέσης

δ) προσφορά ποτού και γεύματος

ε) ερώτηση για το ποιος είναι ο επισκέπτης

στ) ερώτηση για το αίτημα του επισκέπτη

ζ) διαμονή

η) ανταλλαγή δώρων

ΑΝΘΡΩΠΟΜΟΡΦΙΣΜΟΣ

α) Η Αθηνά δένει στα πόδια της σανδάλια και ταξιδεύει προς την Ιθάκη (109)

β) Η Αθηνά κρατάει οπλισμό (κοντάρι) (112-114)

γ) Η Αθηνά στέκεται έξω από την πόρτα του ανακτόρου της Ιθάκης (115-117)

δ) Η Αθηνά τρώει και πίνει όπως όλοι οι άνθρωποι (139-140, 157-161)

ΕΝΑΝΘΡΩΠΙΣΗ ονομάζουμε τη μεταμόρφωση ενός θεού σε άνθρωπο. Στην ενότητά μας, η Αθηνά ενανθρωπίζεται (γίνεται Μέντης)

ΠΡΟΙΚΟΝΟΜΙΑ
α) Η Αθηνά αναχωρεί από τον Όλυμπο μαζί με το δόρυ της προικονομεί τη μνηστηροφονία (112-113, 143)
β) Το όραμα του Τηλέμαχου προοικονομεί την επιστροφή του Οδυσσέα και την τιμωρία των μνηστήρων (129-132)




ΑΝΤΙΘΕΣΗ
Ο Τηλέμαχος κάθεται σεμνός, λυπημένος και ήσυχος, ενώ οι μνηστήρες διασκεδάζουν απολαμβάνοντας με απληστία τα αγαθά του παλατιού. Η αντίθεση αυτή μας κάνει να συμπαθήσουμε τον Τηλέμαχο και να αντιπαθήσουμε τους μνηστήρες, προετοιμάζοντάς μας για την τιμωρία τους.


ΕΠΙΚΗ ΕΙΡΩΝΕΙΑ ονομάζουμε την τεχνική κατά την οποία εμείς (οι αναγνώστες) γνωρίζουμε κάτι, που ο ήρωας αγνοεί. Στην ενότητά μας, υπάρχει σε πολλά σημεία (από τον στίχο 118 και μετά), μιας και ο Τηλέμαχος και οι μνηστήρες αγνοούν το ότι έχουν μπροστά τους την Αθηνά, κάτι όμως που εμείς το γνωρίζουμε.




ΤΥΠΙΚΑ ΕΠΙΘΕΤΑ ΚΑΙ ΤΥΠΙΚΕΣ ΕΚΦΡΑΣΕΙΣ
άλκιμο κοντάρι (112) : τυπικό επίθετο
πανίσχυρου Διός (113) : τυπικό επίθετο
αγέρωχους μνηστήρες (119-120, 162) : τυπικό επίθετο
πέταξαν τα λόγια του σαν τα πουλιά (138) : τυπική έκφραση
Αθηνά Παλλάδα (141) : τυπικό επίθετο
λάμποντας τα μάτια (141) : τυπική έκφραση
του καρτερόψυχου Οδυσσέα (145) : τυπικό επίθετο




ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΜΟΙ 
1. Αθηνά/Μέντης : δυναμική, αποφασιστική, επιδέξια ως προς τον χειρισμό του σχεδίου της
2. Τηλέμαχος : ευαίσθητος, μοναχικός, δειλός, σκεφτικός (127-128), νοσταλγεί τον πατέρα του (129-132), ονειροπόλος (129-132), φιλόξενος (134-161), ανυπομονεί να μάθει κάποια είδηση για τον πατέρα του (152-153)
3. μνηστήρες : υπερόπτες και αλαζόνες (119, 162), ανόητοι και φαντασμένοι, ενδιαφέρονται μόνο για το παιχνίδι, το φαγητό, το ποτό και το τραγούδι (162-173), αφιλόξενοι (119-127), καθώς αδιαφορούν για τον ξένο που στέκεται στο κατώφλι του παλατιού.

Επιμέλεια : Νίκος Μελιγκώνης